Patent żeglarski lub motorowodny daje jego posiadaczowi konkretne uprawnienia, które wynikają bezpośrednio z zapisów znajdujących się na dokumencie. W związku z tym, że przez wiele lat system nadawania stopni był systematycznie upraszczany – obniżano wymagania, a jednocześnie zwiększano zakres uprawnień – opłaca się wymienić starszy patent, szczególnie ten wydany przed rokiem 2013, aby skorzystać z szerszych możliwości, jakie obecnie oferuje.
Spis treści:
- Wymiana patentów żeglarskich
- Wymiana patentów motorowodnych
- Czy można uzyskać patent motorowodny na podstawie patentu żeglarskiego?
- Czy patent motorowodny można wymienić na żeglarski?
Wymiana patentów żeglarskich
Żeglarz jachtowy
Przez wiele lat posiadanie patentu żeglarza jachtowego nie pozwalało na prowadzenie jachtów żaglowych po morzu, a na wodach śródlądowych ograniczało się jedynie do jednostek o niewielkich rozmiarach. Obecnie sytuacja wygląda zupełnie inaczej – już podstawowy stopień żeglarski uprawnia do samodzielnego prowadzenia jachtów żaglowych:
- po wodach śródlądowych bez ograniczeń
- jachtów o długości do 12 m, w porze dziennej, po morskich wodach wewnętrznych i do 2 mil morskich od brzegu
Sternik jachtowy
Przez wiele lat sternik jachtowy był traktowany jako wyższy stopień uprawnień na wodach śródlądowych. Dopiero później zaczęto nadawać mu również prawo do prowadzenia jachtów żaglowych na morzu. Obowiązujące obecnie rozporządzenie Ministra Sportu z 2013 roku zlikwidowało ten stopień, włączając go w zakres patentu jachtowego sternika morskiego. Osoby posiadające dawny patent sternika jachtowego mogą dziś bez problemu wymienić go w Polskim Związku Żeglarskim na patent jachtowego sternika morskiego, który uprawnia do prowadzenia wszystkich jachtów żaglowych o długości kadłuba do 18 metrów na wodach morskich.
Jachtowy sternik morski
W przeszłości system szkoleniowy i egzaminacyjny opierał się na założeniu, że posiadacz stopnia „morsa” pełni funkcję pierwszego oficera podczas rejsów morskich. Jednak z biegiem lat wprowadzane zmiany i liberalizacja przepisów stopniowo poszerzały zakres uprawnień tego patentu. Obecnie jachtowy sternik morski jest uprawniony do prowadzenia:
- wszystkich jachtów żaglowych po wodach śródlądowych
- jachtów morskich o długości do 18 m bez ograniczeń
Kapitan jachtowy
W przeszłości zdobycie patentu kapitana jachtowego wymagało wielu lat doświadczenia żeglarskiego oraz zaliczenia licznych, trudnych egzaminów. Komisje Egzaminacyjne PZŻ stosowały bardzo rygorystyczne kryteria, przez które udawało się przejść tylko nielicznym. Na początku XXI wieku, gdy działała jeszcze Centralna Komisja Egzaminacyjna, rocznie w całym kraju patent ten otrzymywało zaledwie około 50 osób. Po zniesieniu egzaminów kapitańskich w 2006 roku liczba nowych kapitanów wzrosła — obecnie przybywa ich co roku kilkuset.
Choć kiedyś, mimo surowych wymagań, zakres uprawnień kapitana bywał ograniczany, dziś patent kapitana jachtowego pozwala na prowadzenie jachtów żaglowych:
- po wodach śródlądowych bez ograniczeń
- po wodach morskich bez ograniczeń
Dlatego warto rozważyć wymianę nawet starszych patentów, takich jak jachtowy kapitan żeglugi bałtyckiej czy jachtowy kapitan żeglugi wielkiej z rozszerzonym zakresem uprawnień, na nowoczesny plastikowy dokument. Nowa wersja potwierdza szersze kompetencje i może dawać jeszcze większe uprawnienia niż pierwotne, historyczne odpowiedniki.
Zapisz się na kurs żeglarski w Twojej okolicy już dziś!
Wymiana patentów motorowodnych
Przez długie lata system przyznawania uprawnień do prowadzenia łodzi motorowych – zarówno na wodach śródlądowych, jak i morskich – był dość zawiły i niejednolity. Jednak po gruntownej reformie z 2013 roku pozostały jedynie trzy podstawowe patenty:
- sternik motorowodny
- motorowodny sternik morski
- kapitan motorowodny
Sternik motorowodny
Przed 2013 rokiem podstawowy patent motorowodny uprawniał jedynie do prowadzenia małych łodzi z silnikiem o ograniczonej mocy na śródlądziu. Wymieniając taki dokument na nowy, otrzymujemy szersze uprawnienia, obejmujące:
- prowadzenie łodzi motorowych bez ograniczeń na wodach śródlądowych,
- prowadzenie jachtów motorowych o długości do 12 m na morskich wodach wewnętrznych oraz do 2 mil morskich od brzegu – w porze dziennej.
Starszy sternik motorowodny
Wielu żeglarzy, zwłaszcza starszych wiekiem, nadal posiada patent starszego sternika motorowodnego. Uprawniał on do prowadzenia wszelkich jachtów motorowych na śródlądziu i niewielkich jednostek na przybrzeżnych wodach morskich. Dziś można go wymienić na patent motorowodnego sternika morskiego, który daje prawo:
- do prowadzenia wszystkich jednostek motorowych na wodach śródlądowych,
- do prowadzenia jachtów motorowych o długości kadłuba do 18 metrów po wodach morskich.
Morski sternik motorowodny
Dawniej traktowany jako pierwszy oficer na jachcie, posiadał mocno ograniczone kompetencje. Jednak po wymianie na aktualny patent motorowodnego sternika morskiego, jego posiadacz uzyskuje uprawnienia do:
- prowadzenia wszystkich łodzi motorowych na wodach śródlądowych,
- prowadzenia jachtów motorowych do 18 m długości na morzu – bez innych ograniczeń.
Kapitan motorowodny żeglugi bałtyckiej i wielkiej
Nawet najwyższe stopnie – kapitan motorowodny żeglugi bałtyckiej czy wielkiej – posiadały w przeszłości pewne ograniczenia. Dziś, po ich wymianie na współczesny patent kapitana motorowodnego, można legalnie prowadzić:
- wszystkie jachty motorowe – zarówno na wodach śródlądowych, jak i morskich,
- bez limitu długości jednostki ani zasięgu pływania.
Czy można uzyskać patent motorowodny na podstawie patentu żeglarskiego?
Tak, ale dotyczy to wyłącznie wyższych stopni żeglarskich – zasada ta nie obejmuje posiadaczy patentu żeglarza jachtowego. Zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Sportu w sprawie uprawiania turystyki wodnej:
- jachtowy sternik morski nabywa uprawnienia motorowodnego sternika morskiego,
- kapitan jachtowy otrzymuje uprawnienia kapitana motorowodnego.
W praktyce oznacza to, że po uzyskaniu jednego z wymienionych żeglarskich patentów morskich, można zwrócić się do Polskiego Związku Motorowodnego i Narciarstwa Wodnego (PZMiNW) z wnioskiem o wydanie odpowiadającego mu patentu motorowodnego.
Szczegółowe informacje dostępne są na stronie:
👉 http://www.motorowodniacy.org/patenty/wymiana.html
Czy patent motorowodny można wymienić na żeglarski?
Tak, ale tylko w określonych przypadkach. Zasada wymienialności działa wyłącznie dla posiadaczy wyższych patentów motorowodnych:
- motorowodny sternik morski może uzyskać patent jachtowego sternika morskiego,
- kapitan motorowodny może otrzymać patent kapitana jachtowego, pod warunkiem, że posiada już patent żeglarza jachtowego.
Natomiast sternik motorowodny nie ma możliwości uzyskania patentu żeglarskiego w drodze wymiany uprawnień – musi zdać normalny egzamin na żeglarza jachtowego.
Osoby spełniające warunki powinny złożyć odpowiedni wniosek do Polskiego Związku Żeglarskiego (PZŻ). Szczegóły dostępne są na stronie:
Zapisz się na kurs motorowodny w Twojej okolicy już dziś!